قدس آنلاین - حرف و حدیث‌ها درباره شرکت سرمایه گذاری تأمین اجتماعی (شستا) تمامی ندارد. روزی خبر وقوع تخلفات مالی در آن به گوش می‌رسد و روز دیگر هم عمر کوتاه مدیریت‌ها در آن همه را مبهوت می‌کند. این مسأله بخوبی نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین هلدینگ اقتصادی کشور همچنان با مشکلات ریز و درشت دست و پنجه نرم می‌کند. اما این مشکلات کدامند و ریشه در چه چیزی دارند و سرنوشت بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی به عنوان سرمایه گذاران اصلی این مجموعه چه خواهد شد؟

* شستا؛ محل ارتزاق برخی از سیاسیون

رحمت‌الله حافظی که در دولت دهم برای مدتی مدیرعاملی سازمان تأمین اجتماعی را به عهده داشت به خبرنگار ما می‌گوید: شستا محل ارتزاق برخی از سیاسیون شده است. در واقع سازمان تأمین اجتماعی به سبب ماهیتش و اینکه یکی از قطب‌های اقتصادی کشور محسوب می‌شود، همیشه مورد طمع عده‌ای است. هیچ فرقی هم ندارد که دولت وقت اصلاحطلب باشد یا اصولگرا. یعنی وقتی یک لقمه چرب و نرمی در گوشه‌ای باشد، عده‌ای به دنبال آن هستند. از این رو وقتی دولت عوض می‌شود و یا ترکیب سیاسی مجلس تغییر می‌کند، عده‌ای که غالباً فاقد تخصص‌های مرتبط هستند، جذب هلدینگ شستا می‌شوند. بنابر این باید این موضوع مدیریت شود تا سازمان از این پس کمتر آسیب ببیند.

وی تزریق نشدن سود حاصله هلدینگ شستا به بدنه سازمان تأمین اجتماعی را یکی دیگر از مشکلات می‌خواند و تصریح می‌کند: شستا تا سال 78 درآمدهای حاصل از سرمایه گذاری را برای توسعه خودش هزینه می‌کرد، اما سال 89 و با فشار وزیر تعاون، کار و امور اجتماعی 200 میلیارد تومان از سود شستا به سازمان تأمین اجتماعی تزریق شد که این رقم در زمان مدیریتم بر سازمان به 1200 میلیارد تومان رسید. در واقع بدین ترتیب شستا به نقش اصلی خود اصلی خود که برای آن شکل گرفته است، برگشت. البته الآن نمی دانم که این روند ادامه دارد یا خیر.

وی فروش شرکت‌های دولتی زیانده به سازمان تأمین اجتماعی را از دیگر چالش‌های این سازمان ارزیابی می‌کند و می‌گوید: دولت معمولاً در ازای بدهی‌اش به تأمین اجتماعی که در حال حاضر به 125 هزار میلیارد رسیده است، شرکت‌های زیانده خود را به سازمان تأمین اجتماعی می‌فروشد. در زمان حضور من می‌خواستند، یکی از شرکت‌های کشتی سازی در خوزستان را که تمام ارزش آن حدود 4 میلیارد تومان می‌شد و 6 میلیارد تومان هم بدهی داشت 11 میلیارد تومان به تأمین اجتماعی بفروشند که ما نپذیرفتم و گفتیم اگر قرار است، بابت مطالباتمان از دولت سهام خریداری کنیم، این کار را با مراجعه به تابلو بورس انجام می‌دهیم نه اینکه شما سیب زمینی و پیازهای ته گونی را جمع کنید و به سازمان بفروشید.

* وضعیت بدتر شده باشد، بهتر نشده

غلامرضا عباسی رئیس شورای عالی انجمن صنفی کارگران ایران نیز هلدینگ شستا را حیاط خلوت دولت می‌خواند و به خبرنگار ما می‌گوید: فرقی ندارد که دولت از چه جناحی باشد. در هر دولتی گروه سرمایه گذاری شستا به حیاط خلوت دولت وقت تبدیل می‌شود. در واقع دولت جدید به این بهانه ساماندهی بزرگ‌ترین هلدینگ اقتصادی کشور مدیران قبلی را کنار می‌گذارد و نیروهای خودش را جایگزین می‌کند. این روند تاکنون ادامه داشته و در دولت یازدهم نیز اگر وضعیت بدتر شده باشد، بهتر نشده است.

وی با انتقاد از نبود یک نماینده از شورای عالی انجمن صنفی کارگران ایران به عنوان سرمایه گذاران تأمین اجتماعی، می‌گوید: در ابتدای فعالیت دولت یازدهم در جلسه ای که با وزیر تعاون داشتیم، درخواست خود در این زمینه را مطرح کردیم تا به عنوان ناظر در هیأت مدیره هلدینگ حضور داشته باشیم تا بدانیم در این مجموعه چه می‌گذرد که متأسفانه وزیر نپذیرفت، اما این قول را داد که موضوع را با روشی مطلوب اداره کند به طوری که دیگر برای همیشه حیاط خلوت بودن این مجموعه تمام شود، اما نه تنها این قول عملی شد، بلکه با گذشته، هیچ فرقی نکرد که نتیجه‌اش ادامه فعالیت شرکت‌هایی است که نه تنها هیچ سودی ندارند، بلکه زیانده هم هستند.

وی با طرح این پرسش که چرا شرکت‌های زیانده همچنان باید فعال باشند، می‌گوید: وزارت تعاون گوش شنوایی برای شفاف سازی ندارد. ما به عنوان نماینده تشکل‌های عالی کارگری در کشور چندین نامه نوشته ایم که در هلدینگ شستا چه می‌گذرد؟ مدیرانش چه کسانی هستند و چه سوابقی دارند؟ نتیجه مدیریتشان چه بوده است؟ و... که متأسفانه تا کنون کوچک‌ترین اطلاعاتی از این مجموعه به کانون عالی انجمن صنفی کارگران ایران داده نشده است.

*شستا حیاط خلوت دولت شده است

سید ناصر موسوی لارگانی نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز ریشه‌های این موضوع را سیاسی ارزیابی می‌کند و به خبرنگار ما می‌گوید: شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی که گاه درآمدزا هم هست، حیاط خلوت دولت و سازمان تأمین اجتماعی شده است.

وی با اشاره به تغییر مدیریت شستا در زمان‌های کم، می‌گوید: طی دو سال چند نفر به عنوان مدیرعامل شستا معرفی و پس از مدت کوتاهی برکنار شده‌اند. این مسأله نشان می‌دهد که وزارت تعاون و یا سازمان تأمین اجتماعی مدیری را می‌خواهد که مطیع باشد و اگر مدیری زیر بار نرفت، تغییرش می‌دهند. بر همین اساس مدتی قبل در این زمینه از وزیر تعاون طرح سؤال کردم که پاسخ ایشان مرا قانع نکرده است.

وی با تأکید بر اینکه دولت معمولاً شرکت هایی را که بازدهی خوبی ندارند، بابت بدهی شان به سازمان واگذار می‌کند، می‌گوید: اما سازمان برای اینکه این شرکت‌ها را به قیمت واقعی شان خریداری کند نه بیشتر باید آن‌ها را از طریق بورس خریداری کند یا اینکه با کارشناسی دقیق ارزش آن‌ها ارزیابی و سپس آن‌ها را خریداری کند تا دچار زیان نشود.

*حرکت وزارت تعاون به سمت شفافیت مالی و اطلاعاتی

با این همه علی ربیعی وزیر تعاون، کار و امور اجتماعی از شفاف سازی و تلاش این وزارتخانه برای خارج کردن صندوق‌های بازنشستگی از جمله تأمین اجتماعی خبر می‌دهد. او گفته است: در ایران برخلاف خیلی از کشورها فعالیت اقتصادی صندوق‌ها با نارسایی آغاز شد که دولت‌ها معمولاً به عنوان رد دیون خود به صندوق‌ها، حق انتخاب را از صندوق‌ها گرفته بودند و شرکت‌هایی که در بحث خصوصی نامناسب بودند به صندوق‌ها واگذار شدند و سرمایه صندوق‌ها را تشکیل می‌دادند، اما از زمانی که صندوق‌ها خود اقدام به سرمایه‌گذاری کردند، هوشمندانه عمل کردند.

وی که در حاشیه برگزاری نخستین نمایشگاه صندوق‌های بازنشستگی در محل مصلی تهران پاسخگوی خبرنگاران بود، گفت: برای ما غیرسیاسی کردن صندوق‌ها و خارج کردن صندوق‌ها از حیاط خلوت خیلی مهم بود که انجام شد.

*راهکارها در برنامه ششم پیش‌بینی شده است

دکتر نوربخش مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی نیز با شفاف خواندن فعالیت هلدینگ شستا درباره راهکارش در مقابل واگذاری شرکت‌های دولتی زیانده به سازمان تأمین اجتماعی به خبرنگار ما می‌گوید: در برنامه ششم توسعه و همچنین در بودجه 96 کشور پیش بینی شده که دولت بدهی‌اش را نقدی پرداخت کند و اگر نشد، شرکت مورد نظر توسط سازمان خصوصی سازی به فروش برسد و پولش به سازمان پرداخت شود و اگر نشد، شرکت‌هایی که مشمول اصل 44 نیستند، به سازمان تأمین اجتماعی فروخته شوند و سرانجام و به عنوان آخرین راهکار تلاش می‌کنیم، شرکت‌هایی را که حاشیه سود مناسبی دارند، خریداری کنیم.

*سود شستا به سازمان تزریق می‌شود

مرتضی لطفی عضو هیأت مدیره شستا برخی مسایلی را که در شستا اتفاق افتاده است، مربوط به دولت قبل می‌خواند و به خبرنگار ما می‌گوید: سازمان تأمین اجتماعی، خیلی از واحدهای تولیدی و خدماتی را از دولت‌ها گرفته و در ایجاد آن‌ها نقشی نداشته است، بنابر این اگر بحثی هست در این راستا است.

وی با اشاره به اینکه عملکرد هلدینگ شستا با توجه به حضورش در بورس شفاف است، تصریح می‌کند: ما هر سه ماه یک بار موظف به عرضه عملکرد و شفاف سازی در تابلوی بورس هستیم.

وی در همین زمینه می‌افزاید: شستا در این دوره ثبات خوبی داشته است. این هلدینگ به لحاظ درآمدی نیز در بسیاری از موارد رکورد زده است. البته در صنعت سیمان و ساختمان با توجه به وجود رکود در این بخش‌ها رشدی نداشته است.

وی درباره انتقاد برخی از کارشناسان نسبت به تزریق نشدن سود شستا به بدنه تأمین اجتماعی می‌گوید: هزینه‌های تأمین اجتماعی 172 هزار میلیارد تومان است، یعنی دو برابر یارانه ای که دولت در قالب هدفمندی یارانه‌ها پرداخت می‌کند. بنابراین سالانه و متناسب با آنچه که مجمع تصمیم می‌گیرد، سود شستا به بدنه سازمان تأمین اجتماعی تزریق می‌شود. مثلاً پارسال حدود 3 هزار میلیارد سود شستا به سازمان تحویل شد و امسال هم تصمیم بر این است که معادل سال قبل سود شرکت را به سازمان تحویل دهیم.